Πραγματογνωμοσύνες (Μέρος Α΄)

 




 
του Σταύρου Αντωνίου, 
 Πολιτικού Μηχανικού Ε.Μ.Π., μέλους ΝΕ ΤΕΕ Χίου

Η δυνατότητα του Τ.Ε.Ε. να διενεργεί πραγματογνωμοσύνες για τεχνικά θέματα παρέχεται από το άρθρο 2 του διατάγματος της 10.01.1935, που έχει ως εξής: 

Αρθρο 2. "Το Τεχνικόν Επιμελητήριον δικαιούται, τη αιτήσει οιουδήποτε εις την εκτέλεσιν πραγματογνωμοσυνών επί τεχνικών ζητημάτων, εμπιπτόντων εις την αρμοδιότητα και την εμπειρίαν των μελών αυτού, ως ταύτα καθορίζονται εκ των εκάστοτε περί μελών του Τ.Ε.Ε. κειμένων διατάξεων". 

Στη Χίο οι αιτήσεις για διενέργεια πραγματογνωμοσυνών από το ΤΕΕ είναι σχεδόν ανύπαρκτες και είναι χαρακτηριστικό ότι ο κατάλογος πραγματογνωμόνων που το ΤΕΕ οφείλει να διατηρεί και να ανανεώνει δεν αποστέλλεται στο Πρωτοδοκείο! Αντίθετα στα υπόλοιπα περιφερειακά τμήματα ο θεσμός είναι ενεργός, αναβαθμισμένος και πολλές φορές προσφέρει άμεσες λύσεις αξιοποιώντας το κύρος του ΤΕΕ ακόμα και για την αποφυγή δικαστικών διενέξεων. 

Προφανώς στο νησί μας σχεδόν στο σύνολό τους οι πραγματογνώμονες δεν ορίζονται από τον Πρόεδρο του ΤΕΕ αλλά από τα Δικαστήρια.. Οι Πραγματογνώμονες ορίζονται από το Δικαστήριο, από τους Πίνακες που συντάσσονται ετήσια ανά επιστημονικό κλάδο. Ο πίνακας πραγματογνωμόνων συντάσσεται από το Τεχνικό Επιμελητήριο, το οποίο αποστέλλει όλα τα μέλη της περιφερείας του Πρωτοδικείου. 

Ο διακανονισμός της αμοιβής και του τρόπου καταβολής της πραγματογνωμοσύνης, είναι το δυσκολότερο στάδιο και έχει απασχολήσει στο παρελθόν και πρόσφατα τη ΝΕ ΤΕΕ Χίου. 

Υπάρχει βέβαια η λύση να εκτελεστεί η πραγματογνωμοσύνη και να ζητηθεί από το Δικαστήριο εκ των υστέρων να εκδικάσει την αμοιβή μετά από υποβολή πινακίου αμοιβών αλλά στην πράξη οι συνάδελφοι αιτούνται την αμοιβή τους απευθείας από τους διαδίκους με αβέβαιη θετική κατάληξη, ανασφάλεια και πολλές φορές επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εργασίας.

 Όταν ο πραγματογνώμων ορίζεται από το Τ.Ε.Ε., αυτό αναλαμβάνει την είσπραξη της αμοιβής του πραγματογνώμονα (είσπραξη προκαταβολής κατά την παραλαβή της αιτήσεως, καθορισμός τελικού παραβόλου πριν την παράδοσή της στον αιτούντα). Έτσι ο πραγματογνώμονας δεν έχει καμία οικονομική δοσοληψία με οποιοδήποτε από τα αντίδικα μέρη. Μόνο σε περιπτώσεις που η πραγματογνωμοσύνη γίνεται σε μεγάλες αποστάσεις που απαιτούν διανυκτερεύσεις ή απαιτεί σημαντικές αμοιβές σε τρίτους (τοπογραφικό συνεργείο, συνεργείο επιμετρήσεων) τα έξοδα καταβάλλονται απ' ευθείας στον πραγματογνώμονα από τον αιτούντα όχι όμως και πάλι η προσωπική αμοιβή του. 

Υπογραμμίζεται ότι το Τ.Ε.Ε. έχει σαν βασική αρχή για την περιφρούρηση του θεσμού, το σεβασμό της επιστημονικής αξίας και ευθύνης του πραγματογνώμονα στα θέματα των θέσεων που διατυπώνει στην έκθεσή του για την ουσία των προβλημάτων. Ελέγχει μόνο το τυπικό μέρος της εκθέσεως καθώς και τη σαφήνεια και πληρότητά της σε σχέση με τα ερωτήματα της αιτήσεως. 

 Στις περισσότερες περιπτώσεις το κείμενο της εκθέσεως πραγματογνωμοσύνης αποτελεί σημαντικό στοιχείο στις δικαστικές ενέργειες που ακολουθούν. Έτσι είναι φανερή η βαρύτητα του κειμένου αυτού και η ανάγκη να αποτελεί αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής και επιμέλειας. 

Το αντικείμενο της πραγματογνωμοσύνης, δηλαδή τα ζητήματα που με την αίτηση καλείται να διαπιστώσει, διερευνήσει, εξηγήσει και ελέγξει ο πραγματογνώμονας, πρέπει να είναι τεχνικά. 

Αντικείμενο πραγματογνωμοσυνών αποτελούν π.χ. οι εκτιμήσεις κατασκευών και εγκαταστάσεων, οι επιμετρήσεις τεχνικών εργασιών, οι διαπιστώσεις κακοτεχνιών και η εκτίμηση του τρόπου και κόστους αποκατάστασής τους, η εξήγηση φαινομένων τεχνικής φύσεως (ρήγματα σε οικοδομικά στοιχεία, υγρασίες κ.λ.π.), ο έλεγχος εφαρμογής τεχνικών προδιαγραφών και όρων σε κατασκευές, ο έλεγχος εφαρμογής του Γ.Ο.Κ., ο προσδιορισμός του σταδίου εξέλιξης του έργου, ο έλεγχος τεχνικών μελετών ως προς την πληρότητά τους και την τήρηση των προδιαγραφών, η σωστή λειτουργία εγκαταστάσεων και μηχανημάτων, ο έλεγχος θορύβου ή ρυπάνσεως από τη λειτουργία εγκαταστάσεων κ.λ.π. 

 Δεν αποτελούν αντικείμενο πραγματογνωμοσύνης του ΤΕΕ, θέματα νομικά καθώς και ερμηνείας ή ρύθμισης σχέσεων μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών. Οι συνέπειες των τεχνικών διαπιστώσεων και ερμηνειών της πραγματογνωμοσύνης για τις σχέσεις και υπαιτιότητες των εμπλεκόμενων μερών καθορίζονται από τους ίδιους και τα δικαστήρια.  

Ο Πραγματογνώμονας δεν καταλογίζει ευθύνες. 

 Είναι αναγκαίο να διευκρινιστεί ότι η πραγματογνωμοσύνη δεν είναι διαιτησία. 

 Επίσης πρέπει να τονιστεί ότι δεν αποτελεί αντικείμενο πραγματογνωμοσύνης, η εκπόνηση τεχνικής μελέτης. Δεν μπορεί δηλαδή η πραγματογνωμοσύνη να αφορά την εκπόνηση οποιασδήποτε τεχνικής μελέτης. Ο πραγματογνώμονας δεν υποκαθιστά καθοιονδήποτε τρόπο τον ελεύθερο επαγγελματία μελετητή. 

Οι οδηγίες για τη σύνταξη πραγματογνωμοσυνών, οι περιπτώσεις αποδοχής και εξαιρέσεως, η συμπεριφορά του πραγματογνώμονα και φυσικά το θέμα των αμοιβών, αναλύονται στο Β΄ Μέρος του Θέματος. 

Το Συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η αναβάθμιση του ρόλου του ΤΕΕ στο θέμα αυτό και η ανάδειξή του μέσα από δράσεις, ημερίδες και ενημέρωση των μελών του κρίνεται απαραίτητη διότι: 

• Διασφαλίζεται σε μεγάλο βαθμό η αμοιβή του πραγματογνώμονα 

• Το αρμόδιο τμήμα της Νομικής Υπηρεσίας του ΤΕΕ παρέχει υποστήριξη 

• Εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη και αντικειμενική σύνταξη της πραγματογνωμοσύνης. 

• Εξασφαλίζεται ότι η έκθεση θα είναι πλήρης, σαφής, ακριβόλογη και περιεκτική και με το κατάλληλο ύφος για επιστημονική έκθεση πόρισμα. 

Το ΤΕΕ οφείλει να αναπτύξει τις προβλεπόμενες από το καταστατικό του υποδομές (πίνακες πραγματογνωμόνων, επιτροπές, κατάρτιση των μελών του) και να αναλάβει πρωτοβουλίες για την ενημέρωση των πολιτών και φορέων, κυρίως των δικαστηρίων, για το ρόλο και τις θέσεις του. 

Το ΤΕΕ θεωρεί το θεσμό υπηρεσία προς το κοινωνικό σύνολο.